Kapel Sint-Thomas Van Kantelberg

Midden 15de eeuw besloten de inwoners van het gehucht Schoor een kapel te bouwen. De oude kapel was te klein en te bouwvallig en dus ging men op eigen initiatief en kosten aan de slag. Ze droegen het gebouw op aan O.L. Vrouw, de Heilige Barbara en aan de Heilige Thomas van Kantelberg (oftewel Canterbury). Deze laatste aanbad men het meest als beschermer tegen brand en alle ongelukken veroorzaakt door vuur.
De bouw van de houten kapel begon in 1460 en werd in 1461 voltooid. In 1470 verenigde men de kapelgoederen met die van de centrumkerk en wekelijks lazen de Witte Abdijheren uit Averbode er de mis.

Tot de 17de eeuw verliep alles rustig. Begin 1600 takelden de Geuzen de kapel echter zwaar toe. Een volledige heropbouw was nodig maar de inwoners van Schoor hadden hiervoor niet genoeg geld. Ze stuurden daarom een smeekbrief naar de bisschop van Den Bosch om de kapelgoederen terug te geven. Met de opbrengst hiervan konden ze de heropbouw bekostigen. De prelaat van Averbode en de toenmalige pastoor van Balen (E.H. Hoevenaers) steunden hen hierin. De bisschop willigde de smeekbede in op één voorwaarde. De inkomsten van de kapel moesten gebruikt worden om in het onderhoud van een priester te voorzien die de kapel zou bedienen. Vanaf dan stichtte de priester zes wekelijkse missen. In het Kapellenhuis (priesterlijke woning) gaf hij ook les aan de kinderen van het gehucht.

In 1618 voltooide men de nieuwe bakstenen kapel. Het torentje voegde men pas toe in 1692. Toen in 1648 de centrumkerk ontoegankelijk werd wegens een kerkbrand, ving men de kerkgangers tijdelijk op in de kapel mét kleine begraafplaats. Het bewijs van dit kerkhof vond men in 1960 terug toen men tijdens verhardingswerken mensenbeenderen opgroef.

Op het einde van de 18de eeuw (Franse Tijd) werd de kapel gesloten en het Kapellenhuis openbaar verkocht. Begin 19de eeuw werden de kapelgoederen opnieuw verenigd met die van de parochiekerk van Sint-Andreas. Sinds 1948 is de kapel van Schoor een geklasseerd monument.

Het bakstenen zaalkerkje heeft een driezijdig gesloten koor en dakruiter. De westgevel is gesloten, een korfboogdeur bevindt zich in de zuidgevel. Het koor wordt verlicht door gedeeltelijk dichtgemetselde spitsboogvensters. De datum ‘1618’ in de zuidgevel verwijst waarschijnlijk naar een verbouwing in laatgotische stijl van de in oorsprong oudere kapel. Recente restauraties vonden plaats in de 20ste eeuw.

BRON: Erfgoed Balen